Forum Parafialne

[Stefan]

Wielkanoc (Pascha, Niedziela Wielkanocna) to najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie upamiętniające zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.
Podczas soboru nicejskiego w 325 roku ustalono, że będzie się ją obchodzić w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Wielkanoc jest więc świętem ruchomym: może wypaść najwcześniej 22 marca, zaś najpóźniej 25 kwietnia.
To zwieńczenie Wielkiego Postu. Do tego wydarzenia zmierzał nie tylko cały ten 40-dniowy okres pokuty, ale zmierza także i nasze życie. Ciężko nam sobie wyobrazić naukę Chrystusa, jego zapowiedzi odkupienia, gdyby nie jego Zmartwychwstanie. Bez większego sensu byłyby przykazania, nauki i uzdrowienia. Dlatego też Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego jest najważniejszą uroczystością każdego chrześcijanina.
Ostatni dzień Triduum Paschalnego pełen jest wielkanocnej radości, u której podstaw odnajdujemy cud zmartwychwstania. Poranną mszę czyli Mszę św. o Zmartwychwstaniu Pańskim, poprzedza uroczysta procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem. Kapłan, ubrany w złotą kapę, podnosi ustawiony przy Grobie Pańskim krzyż ozdobiony czerwoną stułą — znak Jezusa-Kapłana, który złożył siebie na ofiarę (krzyż ten w okresie wielkanocnym będzie eksponowany w widocznym miejscu). Następnie ksiądz trzykrotnym śpiewem oznajmia zmartwychwstanie Chrystusa. Idący w procesji ministranci niosą krzyż ozdobiony stułą, paschał i figurę Jezusa Zmartwychwstałego, kapłan zaś trzyma przed sobą monstrancję z Hostią. Procesja kończy się odśpiewaniem dziękczynnego hymnu Ciebie, Boga, wysławiamy.
Owe uroczyste nabożeństwo, rozpowszechnione głównie w katolickich krajach słowiańskich, wywodzi się z średniowiecznych misterium pasyjnych. W Polsce rezurekcje, co z łacińskiego znaczy dosłownie zmartwychwstanie (resurrectio), wprowadzili bożogrobowcy-miechowici, czciciele męki Chrystusa i Jego zmartwychwstania, sprowadzeni z Jerozolimy do Miechowa koło 1163 roku. Pierwszy opis nabożeństwa rezurekcyjnego pochodzi z XIII wieku i znajduje się w księdze katedry płockiej i w tzw. Rytuale Piotrkowskim.

O wielkanocnej radości przypominają coraz rzadsze już pozdrowienia : „Chrystus zmartwychwstał" — „Zmartwychwstał prawdziwie".
Godzina zmartwychwstania Chrystusa pozostaje Bożą tajemnicą.

Uroczyste śniadanie wielkanocne poprzedza ceremonia dzielenia się poświęconym jajkiem oraz serdeczne życzenia radości, zdrowia i szczęścia w życiu rodzinnym, które składają sobie nawzajem uczestnicy święconego. Na stole pojawiają się jajka, kiełbasy, szynka, wędzonka, chrzan, pieczywo i ciasta.
Głównym ciastem wielkanocnym do dzisiaj pozostała babka drożdżowa, tzw. baba wielkanocna. Popularne są również mazurki.
W niektórych regionach, np. na Śląsku, rodzice chowają w domu, ogrodzie koszyczki ze słodyczami, prezenty od wielkanocnego zajączka, na poszukiwanie których wyruszają dzieci.

Triduum Paschalne dobiega końca po odprawieniu wieczornych nieszporów Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego, zwanej też I Niedzielą Wielkanocną.

Poniedziałek Wielkanocny.
Lany poniedziałek, śmigus-dyngus, święto lejka – to zabawa, którą wszyscy doskonałe znamy. Oblewać można było wszystkich i wszędzie. Zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście. A jeśli któraś się obraziła – to nieprędko znalazła męża. Wykupić się można było od oblewania pisanką – stąd każda panna starała się, by jej kraszanka była najpiękniejsza. Chłopak, wręczając tego dnia pannie pisankę, dawał jej do zrozumienia, że mu się podoba.
Śmigus - dyngus był i jest różnie nazywany: dyngus, śmigus, śmirgust, sikacz, sikanie, lanie, oblewanie, lany poniedziałek.

W powyższych opracowaniach wykorzystałem materiały dostępne w katolickich serwisach informacyjnych.

[Stefan]

Oktawa Wielkiej Nocy

Niedziela Wielkanocna otwiera okres pięćdziesięciu dni, który pierwotnie nazywano Pięćdziesiątnicą, a dziś Okresem Wielkanocnym.
Wielkanoc jest pierwszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim. Apostołowie świętowali tylko Wielkanoc i każdą niedzielę, która jest właśnie pamiątką Nocy Paschalnej. Dopiero z upływem wieków zaczęły pojawiać się inne święta i okresy przygotowania, aż ukształtował się obecny rok liturgiczny, który jednak przechodzi różne zmiany.

Ponieważ cud Zmartwychwstania jakby nie mieści się w jednym dniu, dlatego też Kościół obchodzi Oktawę Wielkiej Nocy - przez osiem dni bez przerwy wciąż powtarza się tę samą prawdę, że Chrystus Zmartwychwstał. Obchodzi się je jako uroczystości Pańskie, mają więc charakter bardzo uroczysty.

Zwyczaj przedłużania najważniejszych świąt chrześcijańskich na oktawę, czyli na osiem dni jest bardzo dawny. Kościół chce w ten sposób podkreślić rangę i ważność uroczystości. Wszystkie dni oktawy posiadają taki sam walor jak Niedziela Zmartwychwstania. Okres ośmiu dni traktowany jest jak jeden dzień, jako jedno święto, jako dzień najradośniejszy. Dlatego np., w oktawie Wielkanocy nie obowiązuje post w piątek. Teksty liturgiczne i biblijne wszystkich dni oktawy Wielkanocy nawiązują bezpośrednio do wydarzenia zmartwychwstania Jezusa i jego konsekwencji dla nas. Znajdujemy także wyraźne odniesienia do sakramentu chrztu i tego co staje się udziałem każdego ochrzczonego.

Ostatnim dniem oktawy jest Biała Niedziela, nazywana obecnie także Niedzielą Miłosierdzia Bożego.
W ten dzień w Rzymie ochrzczeni podczas Wigilii Paschalnej neofici, odziani w białe szaty podarowane im przez gminę chrześcijańską, szli w procesji do kościoła św. Pankracego, by tam uczestniczyć w Mszy św.
Jan Paweł II w 1995 r. ustanowił ten dzień świętem Miłosierdzia Bożego i zezwolił na jego obchodzenie w Polsce. Wielką orędowniczką tego święta była św. Faustyna Kowalska.
Podczas kanonizacji św. Faustyny w 2000 r. Jan Paweł II ogłosił II Niedzielę Wielkanocną jako Święto Miłosierdzia Bożego dla całego Kościoła.

Od kilkunastu lat w Białą Niedzielę w naszej parafii odbywa się uroczystość I Komunii Św., a w następną niedzielę świętowana jest rocznica I Komunii Świętej.

Słowo „oktawa” pochodzi od łac. liczebnika „octo” (osiem) lub przymiotnika „octavus” (ósmy). Początkowo wyraz ten odnosił się do ósmego dnia wspominającego dane święto. Nie znamy dokładnej daty powstania oktawy Paschy. Wspomina o niej w IV stuleciu Asteriusz Sofista z Kapadocji. Była ona traktowana wyjątkowo przez nowo ochrzczonych. Cały tydzień chodzili oni bowiem w białych szatach i uczestniczyli w codziennej Eucharystii ze specjalną mistagogiczną katechezą (miała ona na celu wprowadzenie w tajemnicę obecności Chrystusa we wspólnocie wierzących).