Forum Parafialne

[Stefan]

Wielkanoc (Pascha, Niedziela Wielkanocna) to najstarsze i najwaÂżniejsze ÂświĂŞto chrzeÂścijaĂąskie upamiĂŞtniajÂące zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.
Podczas soboru nicejskiego w 325 roku ustalono, ¿e bêdzie siê j¹ obchodziÌ w pierwsz¹ niedzielê po pierwszej wiosennej pe³ni Ksiê¿yca. Wielkanoc jest wiêc œwiêtem ruchomym: mo¿e wypaœÌ najwczeœniej 22 marca, zaœ najpóŸniej 25 kwietnia.
To zwieĂączenie Wielkiego Postu. Do tego wydarzenia zmierzaÂł nie tylko caÂły ten 40-dniowy okres pokuty, ale zmierza takÂże i nasze Âżycie. CiĂŞÂżko nam sobie wyobraziĂŚ naukĂŞ Chrystusa, jego zapowiedzi odkupienia, gdyby nie jego Zmartwychwstanie. Bez wiĂŞkszego sensu byÂłyby przykazania, nauki i uzdrowienia. Dlatego teÂż Niedziela Zmartwychwstania PaĂąskiego jest najwaÂżniejszÂą uroczystoÂściÂą kaÂżdego chrzeÂścijanina.
Ostatni dzieĂą Triduum Paschalnego peÂłen jest wielkanocnej radoÂści, u ktĂłrej podstaw odnajdujemy cud zmartwychwstania. PorannÂą mszĂŞ czyli MszĂŞ Âśw. o Zmartwychwstaniu PaĂąskim, poprzedza uroczysta procesja rezurekcyjna z NajÂświĂŞtszym Sakramentem. KapÂłan, ubrany w zÂłotÂą kapĂŞ, podnosi ustawiony przy Grobie PaĂąskim krzyÂż ozdobiony czerwonÂą stu³¹ — znak Jezusa-KapÂłana, ktĂłry zÂłoÂżyÂł siebie na ofiarĂŞ (krzyÂż ten w okresie wielkanocnym bĂŞdzie eksponowany w widocznym miejscu). NastĂŞpnie ksiÂądz trzykrotnym Âśpiewem oznajmia zmartwychwstanie Chrystusa. IdÂący w procesji ministranci niosÂą krzyÂż ozdobiony stu³¹, paschaÂł i figurĂŞ Jezusa ZmartwychwstaÂłego, kapÂłan zaÂś trzyma przed sobÂą monstrancjĂŞ z HostiÂą. Procesja koĂączy siĂŞ odÂśpiewaniem dziĂŞkczynnego hymnu Ciebie, Boga, wysÂławiamy.
Owe uroczyste nabo¿eùstwo, rozpowszechnione g³ównie w katolickich krajach s³owiaùskich, wywodzi siê z œredniowiecznych misterium pasyjnych. W Polsce rezurekcje, co z ³aciùskiego znaczy dos³ownie zmartwychwstanie (resurrectio), wprowadzili bo¿ogrobowcy-miechowici, czciciele mêki Chrystusa i Jego zmartwychwstania, sprowadzeni z Jerozolimy do Miechowa ko³o 1163 roku. Pierwszy opis nabo¿eùstwa rezurekcyjnego pochodzi z XIII wieku i znajduje siê w ksiêdze katedry p³ockiej i w tzw. Rytuale Piotrkowskim.

O wielkanocnej radoÂści przypominajÂą coraz rzadsze juÂż pozdrowienia : „Chrystus zmartwychwstaÂł" — „ZmartwychwstaÂł prawdziwie".
Godzina zmartwychwstania Chrystusa pozostaje Bo¿¹ tajemnic¹.

Uroczyste Âśniadanie wielkanocne poprzedza ceremonia dzielenia siĂŞ poÂświĂŞconym jajkiem oraz serdeczne Âżyczenia radoÂści, zdrowia i szczĂŞÂścia w Âżyciu rodzinnym, ktĂłre skÂładajÂą sobie nawzajem uczestnicy ÂświĂŞconego. Na stole pojawiajÂą siĂŞ jajka, kieÂłbasy, szynka, wĂŞdzonka, chrzan, pieczywo i ciasta.
G³ównym ciastem wielkanocnym do dzisiaj pozosta³a babka dro¿d¿owa, tzw. baba wielkanocna. Popularne s¹ równie¿ mazurki.
W niektĂłrych regionach, np. na ÂŚlÂąsku, rodzice chowajÂą w domu, ogrodzie koszyczki ze sÂłodyczami, prezenty od wielkanocnego zajÂączka, na poszukiwanie ktĂłrych wyruszajÂą dzieci.

Triduum Paschalne dobiega koĂąca po odprawieniu wieczornych nieszporĂłw Niedzieli Zmartwychwstania PaĂąskiego, zwanej teÂż I NiedzielÂą WielkanocnÂą.

PoniedziaÂłek Wielkanocny.
Lany poniedziaÂłek, Âśmigus-dyngus, ÂświĂŞto lejka – to zabawa, ktĂłrÂą wszyscy doskonaÂłe znamy. OblewaĂŚ moÂżna byÂło wszystkich i wszĂŞdzie. Zmoczone tego dnia panny miaÂły wiĂŞksze szanse na zam¹¿pĂłjÂście. A jeÂśli ktĂłraÂś siĂŞ obraziÂła – to nieprĂŞdko znalazÂła mĂŞÂża. WykupiĂŚ siĂŞ moÂżna byÂło od oblewania pisankÂą – stÂąd kaÂżda panna staraÂła siĂŞ, by jej kraszanka byÂła najpiĂŞkniejsza. ChÂłopak, wrĂŞczajÂąc tego dnia pannie pisankĂŞ, dawaÂł jej do zrozumienia, Âże mu siĂŞ podoba.
Œmigus - dyngus by³ i jest ró¿nie nazywany: dyngus, œmigus, œmirgust, sikacz, sikanie, lanie, oblewanie, lany poniedzia³ek.

W powyÂższych opracowaniach wykorzystaÂłem materiaÂły dostĂŞpne w katolickich serwisach informacyjnych.

[Stefan]

Oktawa Wielkiej Nocy

Niedziela Wielkanocna otwiera okres piĂŞĂŚdziesiĂŞciu dni, ktĂłry pierwotnie nazywano PiĂŞĂŚdziesiÂątnicÂą, a dziÂś Okresem Wielkanocnym.
Wielkanoc jest pierwszym i najwa¿niejszym œwiêtem chrzeœcijaùskim. Aposto³owie œwiêtowali tylko Wielkanoc i ka¿d¹ niedzielê, która jest w³aœnie pami¹tk¹ Nocy Paschalnej. Dopiero z up³ywem wieków zaczê³y pojawiaÌ siê inne œwiêta i okresy przygotowania, a¿ ukszta³towa³ siê obecny rok liturgiczny, który jednak przechodzi ró¿ne zmiany.

Poniewa¿ cud Zmartwychwstania jakby nie mieœci siê w jednym dniu, dlatego te¿ Koœció³ obchodzi Oktawê Wielkiej Nocy - przez osiem dni bez przerwy wci¹¿ powtarza siê tê sam¹ prawdê, ¿e Chrystus Zmartwychwsta³. Obchodzi siê je jako uroczystoœci Paùskie, maj¹ wiêc charakter bardzo uroczysty.

Zwyczaj przed³u¿ania najwa¿niejszych œwi¹t chrzeœcijaùskich na oktawê, czyli na osiem dni jest bardzo dawny. Koœció³ chce w ten sposób podkreœliÌ rangê i wa¿noœÌ uroczystoœci. Wszystkie dni oktawy posiadaj¹ taki sam walor jak Niedziela Zmartwychwstania. Okres oœmiu dni traktowany jest jak jeden dzieù, jako jedno œwiêto, jako dzieù najradoœniejszy. Dlatego np., w oktawie Wielkanocy nie obowi¹zuje post w pi¹tek. Teksty liturgiczne i biblijne wszystkich dni oktawy Wielkanocy nawi¹zuj¹ bezpoœrednio do wydarzenia zmartwychwstania Jezusa i jego konsekwencji dla nas. Znajdujemy tak¿e wyraŸne odniesienia do sakramentu chrztu i tego co staje siê udzia³em ka¿dego ochrzczonego.

Ostatnim dniem oktawy jest BiaÂła Niedziela, nazywana obecnie takÂże NiedzielÂą MiÂłosierdzia BoÂżego.
W ten dzieĂą w Rzymie ochrzczeni podczas Wigilii Paschalnej neofici, odziani w biaÂłe szaty podarowane im przez gminĂŞ chrzeÂścijaĂąskÂą, szli w procesji do koÂścioÂła Âśw. Pankracego, by tam uczestniczyĂŚ w Mszy Âśw.
Jan PaweÂł II w 1995 r. ustanowiÂł ten dzieĂą ÂświĂŞtem MiÂłosierdzia BoÂżego i zezwoliÂł na jego obchodzenie w Polsce. WielkÂą orĂŞdowniczkÂą tego ÂświĂŞta byÂła Âśw. Faustyna Kowalska.
Podczas kanonizacji Âśw. Faustyny w 2000 r. Jan PaweÂł II ogÂłosiÂł II NiedzielĂŞ WielkanocnÂą jako ÂŚwiĂŞto MiÂłosierdzia BoÂżego dla caÂłego KoÂścioÂła.

Od kilkunastu lat w Bia³¹ Niedzielê w naszej parafii odbywa siê uroczystoœÌ I Komunii Œw., a w nastêpn¹ niedzielê œwiêtowana jest rocznica I Komunii Œwiêtej.

SÂłowo „oktawa” pochodzi od Âłac. liczebnika „octo” (osiem) lub przymiotnika „octavus” (Ăłsmy). PoczÂątkowo wyraz ten odnosiÂł siĂŞ do Ăłsmego dnia wspominajÂącego dane ÂświĂŞto. Nie znamy dokÂładnej daty powstania oktawy Paschy. Wspomina o niej w IV stuleciu Asteriusz Sofista z Kapadocji. ByÂła ona traktowana wyjÂątkowo przez nowo ochrzczonych. CaÂły tydzieĂą chodzili oni bowiem w biaÂłych szatach i uczestniczyli w codziennej Eucharystii ze specjalnÂą mistagogicznÂą katechezÂą (miaÂła ona na celu wprowadzenie w tajemnicĂŞ obecnoÂści Chrystusa we wspĂłlnocie wierzÂących).