Parafia pw. św. Zygmunta
i św. Jadwigi Śląskiej

w Kędzierzynie-Koźlu

Historia Parafii

Najstarsza wzmianka o życiu religijnym Koźla pochodzi z roku 1239, związana z księciem Mieszkiem II Otyłym, gdzie wśród świadków dokumentów znalazł miejsce kanonik kozielski Hival. Tytuł kanonika sugeruje, iż w Koźlu jak w Opolu i Raciborzu w tym czasie znajdowała się kolegiata. Są to oczywiście przypuszczenia, gdyż ów kanonik mógł być duchownym w kaplicy grodu.

Koźle od roku 1281 staje się stolicą księstwa kozielsko - bytomskiego. Prawa miejskie otrzymuje prawdopodobnie w roku 1291 na prawie śremskim, które bazuje na prawie magdeburskim. Z nadaniem tego prawa związane było również powołanie parafii, prawdopodobnie przy istniejącym już kościele czy też kolegiacie pod wez. św. Zygmunta. Parafia jak i księstwo należało do Diecezji Wrocławskiej, sięgającej od Brandenburgii do Cieszyna. Biskup wrocławski Jan za zgodą księcia bytomsko - kozielskiego Kazimierza przyznał w roku 1293 plebani w Koźlu dziesięcinę z kilku wsi. Wezwanie św. Zygmunta należy do bardzo rzadkich i jest związane z silnymi wpływami czeskimi na Górnym Śląsku. O tym, iż wpływy czeskie były silne w Koźlu świadczy również fakt, że w XIV wieku ufundowano komandorię zakonu szpitalników św. Jana - Zakon Rycerski Joannici - związana z klasztorem w Grobnikach. O tym, iż parafia jak i kościół znalazły się pod ich patronatem świadczy fakt, że przeor Mikolasz Godaw w roku 1414 dokonał zapisu na rzecz pewnej kaplicy i ołtarza w kościele św. Zygmunta. Koźle było ostatnią miejscowością w której zakon Joannitów założył swoją siedzibę a patronat kościoła parafialnego otrzymali przed 1403 rokiem.

W związku z wielką popularnością zakonu św. Franciszka, zakonnicy - minoryci przybyli do Koźla przed rokiem 1285. Książęta oleśniccy, bracia biskupa wrocławskiego Konrada ufundowali klasztor Minorytów w roku 1423 roku. W latach 1743-1744 w związku z przebudową fortyfikacji miasta wyburzono wśród wielu budynków również klasztor i kościół franciszkański wybudowany zaledwie 13 lat wcześniej. Obecny klasztor i kościół został wybudowany w latach od 1749 do 1753.

Koźla nie oszczędzały rożnego rodzaju kataklizmy i nieszczęścia. Pożary, które nawiedzały mia-sto strawiły kościół, prawdopodobnie drewniany, przed rokiem 1414 a także pomiędzy rokiem 1417-1454. Około 1460 roku podjęto budowę nowego murowanego kościoła a sklepienia ufundował starosta Jan Bielik z Kornicy w 1489 roku.

Gród a potem miasto i kościół na przestrzeni dziejów przechodziły trudne chwile. Niszczone na przełomie X i XI wieku wojnami czesko - polskimi, później pożarami i wojnami - jak trzydziestoletnią czy prusko - austriacką. Szczególnie w roku 1745 gdy miasto zostało strasznie zniszczone, ucierpiał poważnie i kościół. W roku 1801 huragan zniszczył kościół zrywając dach. Dewastacja pogłębiona została w czasie wojny napoleońskiej, w roku 1807 gdy miasto było oblężone przez sześć miesięcy.

W pierwszych dziesięcioleciach XX wieku parafia Koźle obejmowała następujące miejscowości: Koźle, Kłodnica, Kobylice, Rogi, Reńska Wieś, Większyce. Pierwsze zmiany nastąpiły w czasie międzywojennym - 1.X.1928 roku wyodrębniono par. Reńska Wieś, zaś Kłodnica stała się parafią w 1940 roku.

Obecnie nasza parafia swym terytorium obejmuje miejscowość Koźle - Stare Miasto, Kobylice - miejscowość granicząca z parafią od południa z kościołem filialnym pw św. Magdaleny oraz Biadaczów - mieszczące się pomiędzy Kobylicami a Landzmierzem z kościołem filialnym pw Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Koźle jest również siedzibą dekanatu do którego należą następujące parafie: Cisek, Koźle, Koźle Rogi, Łężce, Mechnica, Pokrzywnica, Reńska Wieś, Stradunia i Większyce.

Książki o parafii

Wzmianki oraz dłuższe opisy parafii i naszych kościołów można też znaleźć w książkach. Poniżej znajduje się lista pozycji książkowych, w których znalazły się takie opisy. Lista ta jest niekompletna i będziemy ją uzupełniać na bieżąco.

  • Romuald Żabicki „Z kart znanej i nieznanej historii miasta Koźla”. K-Koźle 2006r., Wyd. Starostwo Powiatowe K-K, 2006r.
  • Romuald Żabicki „Dawne i nowe historie 900-letniego grodu Kosla – miasta Koźle”. Wyd. Starostwo Powiatowe w K-K, 2013r.